Odpowiedzialność karna członków zarządu
Prezesem być…
Prestiż. To jest coś, co kojarzy nam się z zasiadaniem w zarządzie spółki kapitałowej. Im większa spółka, tym lepiej. Niemniej jednak należy pamiętać, że wiąże się też to z wielką odpowiedzialnością. Nie tylko cywilną, ale też karną. Obowiązki jakie nałożył ustawodawca na członków zarządu tego typu podmiotów są znaczne, zaś za ich niedopełnienie odpowiada właśnie zarząd.
Kiedy członek zarządu spółki może odpowiadać karnie?
W jakich sytuacjach członkowie zarządu spółki kapitałowej podlegają odpowiedzialności karnej? Co do zasady są dwie takie sytuacje. Pierwsza to taka, kiedy członek zarządu wykorzystuje swoją pozycję i popełnia przestępstwo niezwiązane bezpośrednio z działalnością spółki. Druga zaś to taka, kiedy członek zarządu popełnia przestępstwo związane ze swoją funkcją. Przestępstwo takie może być skierowane przeciwko samej spółce, jej kontrahentom lub wobec Skarbu Państwa. I przestępstwa z tej drugiej grupy w tym wpisie i następnych będą nas interesować.
Udaremnienie lub uszczuplenie zaspokojenia wierzyciela
Jest to chyba najczęściej spotykane w praktyce. Popełnienie takiego czynu zabronionego często jest tłumaczone przez członków zarządu próbą „ratowania” istnienia spółki jako takiej. Niemniej jednak, zgodnie z dyspozycją art. 300 § 1 Kodeksu karnego, członek zarządu odpowiada karnie za udaremnianie lub uszczuplanie zaspokojenia wierzycieli spółki poprzez usuwanie, ukrywanie, zbywanie, niszczenie, rzeczywiste lub pozorne obciążanie albo uszkadzanie składników majątku spółki, skutkujące niemożnością zaspokojenia roszczeń wierzycieli. Czyn taki popełniony w razie grożącej spółce niewypłacalności lub upadłości jest zagrożony karą pozbawienia wolności do lat trzech. Jeśli pokrzywdzonym nie jest Skarb Państwa, ściganie takiego przestępstwa odbywa się na wniosek pokrzywdzonego.
Utrudnianie lub udaremnianie egzekucji
Jeszcze gorzej jest, jeśli członek zarządu postanowi w trakcie trwającej egzekucji komorniczej lub administracyjnej udaremnić taką egzekucję. Zgodnie bowiem z art. 300 §2 Kodeksu karnego ten kto w celu udaremnienia wykonania orzeczenia sądu lub innego organu państwowego, udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela przez to, że usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywiście lub pozornie obciąża albo uszkadza składniki swojego majątku zajęte lub zagrożone zajęciem, bądź usuwa znaki zajęcia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. W tym przypadku przestępstwo ścigane jest z urzędu.
Pokrzywdzenie wierzycieli
Może się zdarzyć, że członkowie zarządu, celem „ratowania” aktywów przed wierzycielami tworzą nową jednostkę gospodarczą przenosząc na nią składniki majątku zagrożonej spółki. Wówczas muszą się liczyć z odpowiedzialnością w postaci kary pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Taka sama kara im grozi, jeśli doprowadzą w tej sytuacji do swojej upadłości lub niewypłacalności. (art. 301 §1 oraz art. 301 §2 Kodeksu karnego)
Zdarza się również, że zarząd próbując zachować dobre relacje z kontrahentami, mimo grożącej spółce niewypłacalności lub upadłości, wybiera „lepszych” kontrahentów i z pokrzywdzeniem innych wierzycieli ich spłaca. Wówczas członkom zarządu grozi kara grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Podsumowanie
To na razie tylko kilka przypadków w których członkowie zarządu mogą odpowiadać karnie. Ciąg dalszy nastąpi.
